‘Om de groeiende wereldbevolking te kunnen voeden, moeten we slimmer omgaan met de beschikbare grondstoffen.’ Met dat uitgangspunt bedacht Gertjan Smolders, samen met zijn team, een manier om hoogwaardig eiwit te winnen uit de perskoek van koolzaad.
Douwe Joustra ontwierp er een industriële installatie voor. Hoe een Delfts idee uitgroeide tot een fabriek in Frankrijk.
“Wél meer inwoners, niet meer landbouwgrond. Dat betekent dat we op een nieuwe manier naar het winnen van voedingsstoffen moeten kijken”, zegt R&D Manager Gertjan Smolders van CanolaPRO™. De onderneming, gevestigd op de Biotech Campus Delft, komt voort uit DSM. “DSM werkt aan innovatieve oplossingen voor dit soort maatschappelijke uitdagingen. Ons idee was om waardevolle eiwitten te winnen uit de koek die achterblijft wanneer de olie uit koolzaad is geperst. Zo maken we duurzaam gebruik van een bestaand restproduct.” Waarom koolzaad? Smolders: “We waren op zoek naar agrarische stromen die nog niet optimaal gebruikt worden en die wereldwijd in een groot volume beschikbaar zijn. Koolzaad heeft van deze stromen het meest interessante eiwitgehalte en -type.”
Het bleek een enorme uitdaging. Allereerst omdat er in de perskoek veel kleur- en smaakstoffen zitten die je niet in je eindproduct wilt hebben. Maar ook omdat de eiwitten door het persen hun functionaliteit verliezen. Smolders: “We wilden een zuiver eiwit met een hoge nutritionele waarde dat je in heel veel levensmiddelen kunt toepassen. Denk bijvoorbeeld aan vleesvervangers, plantaardige melk, ijs, sportvoeding of producten voor de slanke lijn.” Normaal gesproken komen aan het winnen van olie uit de koolzaad hoge temperaturen en oplosmiddelen te pas. Dat kon nu niet, want daarbij verliezen de eiwitten hun voedingswaarde. Samen met Operations Manager Douwe Joustra ontwikkelde Smolders een manier om met behulp van ‘koude persing’ de eiwitten uit de koolzaadkoek te winnen.
Joustra ontwierp een demo-unit om op kleine schaal te experimenteren met de perskoek. Deze demo-unit is vervolgens opgebouwd in de Bioprocess Pilot Facility op de Biotech Campus Delft en produceert een product, dat door de klanten wordt getest. DSM vond een partner in het Franse bedrijf Avril, een van de grootste producenten van koolzaadolie ter wereld. “We lossen de koolzaadkoek op, zuiveren de eiwitten eruit, concentreren die en drogen ze tot eiwitpoeder. Wat daarna overblijft van de koolzaadkoek, wordt diervoeder”, zegt Joustra. Na jaren van onderzoek en ontwikkeling is het nu zover: DSM en Avril richten nog vóór deze zomer de joint venture CanolaPRO op en gaan het eiwit op grote schaal vervaardigen. De fabriek wordt gebouwd in het Franse Dieppe, het hoofdkantoor zit op de Biotech Campus Delft. Joustra en Smolders begeleiden de opstart. “Ons eiwit is al toegelaten op de Amerikaanse en Europese markt, dus zodra het product beschikbaar is kunnen we leveren”, zegt Smolders. Dat is geen moment te vroeg, want het eiwit is gewild. “We hebben met de demo-unit al kleine hoeveelheden product gemaakt voor potentiële klanten. Zij hebben beoordeeld of het eiwit voor hen interessant is”, zegt Joustra. “Dat blijkt zo te zijn: de vraag is groter dan wat we nu kunnen produceren.”
De toekomst ziet er dus goed uit voor CanolaPRO. “Ons doel is niet om één fabriek te bouwen, maar om wereldwijd te gaan produceren”, aldus Smolders. “De markt is gigantisch, in theorie is er voldoende koolzaadperskoek om twee keer de VS te voeden.” Voor Smolders en Joustra komt een droom uit. “Hoe vaak gebeurt het nu dat je een goed idee helemaal kunt uitwerken tot een fabriek? Het is gewoon hartstikke leuk!”